Zorgvastgoed in de knel: zet nu wonen met zorg op de kaart binnen de nieuwe Wet regie op de volkshuisvesting

De Wet regie op de volkshuisvesting (Wrv) markeert een fundamentele koerswijziging in het Nederlandse woonbeleid. Met centrale regie op woningbouw en een sterkere rol voor gemeenten beoogt het Rijk de woningnood terug te dringen. Voor zorginstellingen betekent deze wet een verschuiving van het speelveld, maar ook een kans om wonen met zorg structureel te positioneren binnen het lokale en regionale ruimtelijk beleid. Dit vereist heldere keuzes, actieve betrokkenheid én samenwerking op strategisch niveau. 

Zorgorganisaties moeten nú aanschuiven aan de ruimtelijke overlegtafels. Alleen zo waarborgen we voldoende passende huisvesting voor mensen met een zorgvraag. De Wrv biedt hiertoe kansen, maar alleen als gemeenten, corporaties én zorgpartijen samen optrekken. 

Over deze nieuwe wet

De “Wet versterking regie volkshuisvesting” (Wvrv) is een wet die de overheid meer regie geeft over de volkshuisvesting, met als doel sneller, voldoende en de juiste woningen te bouwen. De wet biedt het Rijk, de provincies en gemeenten wettelijke instrumenten om, samen en in regionale afstemming, de regie te voeren over de volkshuisvesting én daarmee de huisvesting van zogenaamde ‘aandachtsgroepen’.  

De wet geeft de overheid meer grip op hoeveel, waar en voor wie er gebouwd wordt, en behelst nadrukkelijke samenwerking tussen het Rijk, provincies, gemeenten en marktpartijen. 

Waarom is dit urgent?

• In 2040 zijn er ruim 400.000 extra zorggeschikte woningen nodig.
• Zorg verschuift naar de wijk, terwijl geschikte woonvormen achterblijven.
• De woonomgeving ís de zorgomgeving. Passende huisvesting is randvoorwaardelijk voor gezondheid, zelfredzaamheid en kwaliteit van leven.

Toch dreigt een grote groep onder te sneeuwen binnen de bredere woonopgave. Gemeenten geven – begrijpelijk – prioriteit aan acute groepen zoals starters, statushouders en daklozen. Zonder duidelijke positionering van wonen met zorg in woondeals en prestatieafspraken raken mensen met een zorgvraag letterlijk buitenspel. 

De impact van de Wrv op zorgvastgoed

• Regierol bij gemeenten: zij stellen regionale programma’s op waarin woningbouw wordt verdeeld. Daarin moeten ook zorgdoelgroepen worden opgenomen – maar dit gebeurt op veel plekken nog beperkt en niet uniform.
• Vastgoedvraagstukken worden gebiedsvraagstukken. Zorgorganisaties kunnen niet langer autonoom plannen; hun vastgoedstrategie moet aansluiten op gemeentelijk ruimtelijk beleid.
• Samenwerking met woningcorporaties wordt strategisch noodzakelijk. De Wrv maakt woningcorporaties medeverantwoordelijk voor doelgroepenbeleid. Maar zorgorganisaties moeten wel aan tafel zitten om hun cliënten hierin mee te nemen.

Onze oproep

Wij roepen zorginstellingen op om: 

1. Zich proactief te positioneren in regionale woonzorgvisies en woondeals 

• Werk met gemeenten en corporaties aan gebiedsprogramma’s waarin ook ouderen, mensen met GGZ-problematiek, en mensen met een verstandelijke beperking worden meegewogen.
• Zorg voor zichtbaarheid van de eigen vastgoedbehoefte op korte én lange termijn.

2. De vastgoedstrategie in lijn te brengen met de Wrv

• Maak inzichtelijk welke zorglocaties getransformeerd kunnen worden, welke samenwerking met woningcorporaties nodig is en waar kansen liggen voor nieuwbouw of gemengd wonen.
• Breng eigendom, exploitatie en samenwerking opnieuw in kaart.

3. Inzetten op innovatie woonzorgconcepten

• Denk aan geclusterde woonvormen, combinaties van zelfstandig wonen met zorg in de nabijheid, of gedeelde voorzieningen in de wijk.
• Betrek cliënten(organisaties) actief bij deze vernieuwing.

Uw oproep aan uw partners

Het is ook aan de zorginstellingen om het bewustzijn bij uw strategische partners te vergroten. Welke oproep doet u aan wie?  

Gemeenten:  

• Neem zorgpartijen vanaf het begin mee bij het opstellen van woonzorgvisies en woondeals.
• Benoem expliciete aantallen en locaties voor wonen met zorg in prestatieafspraken.

Woningcorporaties: 

• Ontwikkel samenwerkingsmodellen voor gedeeld vastgoedgebruik of langdurige huurconstructies.
• Investeer in zorggeschikte woningtypologieën binnen sociale huur.

Het Rijk: 

• Zorg voor structurele financiering van maatschappelijk vastgoed.
• Maak wonen met zorg explicieter onderdeel van de uitvoeringsagenda Wrv.

Kans of knelpunt?

De Wrv kan het verschil maken voor mensen die zelfstandig willen wonen met passende zorg in de buurt. Maar alleen als de zorgsector meedoet en wordt meegenomen. Dit is hét moment om wonen met zorg een plek te geven in het hart van de volkshuisvesting. 

Daarbij is het belangrijk om als zorgorganisatie zélf een heldere en goed onderbouwde vastgoedstrategie te formuleren. Alleen dan komt u als gedegen partner aan tafel. Dat begint bij het in kaart brengen van uw marktpotentieel om te weten wat úw aandeel in dit ‘speelveld’ is. Oftewel, hoe gaat de markt binnen uw werkgebied zich – kwalitatief en kwantitatief – de komende jaren ontwikkelen?  

Dus mobiliseer de kennis, het vastgoed én de visie van de zorg. Alleen dan maken we het verschil! 

 

Hulp nodig? Esther Adriaansen is naast senior adviseur zorg en vastgoed bij AAG op gebied van strategie, samenwerking en conceptontwikkeling, ook lid van het Expertteam Huisvesting Aandachtsgroepen ( https://www.rvo.nl/onderwerpen/eha ). Zij gaat graag met u in gesprek over dit thema! 

Een wijkscan nodig die uw locaties toetst aan randvoorwaardelijk aanbod en voorzieningen? Wij helpen u graag verder! Kijk voor meer informatie op: De wijk als krachtplek voor de zorg – AAG