Zorg heeft sleutel tot oplossing capaciteitsvraagstuk

“De arbeidsmarkt voor de zorg is krap. Heel krap. Met de dubbele vergrijzing die op ons afkomt, is er niet één enkele oplossing die afdoende is. Het is én ‘over de muren’ heen kijken. Én anders plannen. Én het inzetten van zorgtechnologie. Én een grotere rol voor mantelzorgers… Daarnaast vraag ik me meer en meer af of we arbeidsmarktkrapte als een probleem van de zorg alleen moeten benaderen.”

Onaantrekkelijke roosters

Remco Vermeulen weet waar hij het over heeft. Al sinds zijn zestiende is hij werkzaam in de zorg. Na het afronden van zijn opleiding tot Sociaalpedagogisch werker wist hij: de organisatie van de zorg moet anders en slimmer kunnen. Tijdens zijn studie Bedrijfskunde kreeg hij daar de theoretische tools voor aangereikt. “Tachtig procent van de mensen die werkzaam zijn in de zorg, heeft een parttimedienstverband. Zij hebben zich vaak te schikken naar het fulltimedienstverband van hun partner. Als gevolg daarvan kunnen er minder aantrekkelijke roosters aangeboden. Dat voedt de arbeidsmarktkrapte.” Het zou volgens Remco “enorm helpen” als andere sectoren flexibeler naar hun planningsproces gaan kijken ten gunste van de zorgsector. “We zeggen allemaal dat de zorg zo belangrijk is. Maar we handelen er niet naar. Het is ook aan de overheid om daarin iets te betekenen.”

Planning prominenter

“Als ik vanuit AAG het planproces voor de zorgmedewerker rigide kan benaderen en regelmaat kan invoeren, dan blijft er meer beschikbare capaciteit over, kunnen er evenwichtigere roosters worden gemaakt en grotere dienstverbanden worden aangeboden.” Hij noemt dat “een behoorlijke druppel op de gloeiende plaat”. De praktijk is echter weerbarstig. Toch ziet de capaciteitsexpert ook daar mogelijkheden om te optimaliseren. “Vaak zie je dat planfuncties ingevuld worden door oud-zorgmedewerkers. Dat zijn doorgaans mensen met veel kennis van de zorg – maar niet van bedrijfskundige en logistieke processen. Door het gebrek daaraan is de inzet suboptimaal en gaat er capaciteit verloren.” Terwijl medewerkers in de zorg tussen de zeventig en tachtig procent van de kosten vormen. Planning en capaciteit moeten dan ook een prominentere plek in de organisatie krijgen, stelt Remco. En zorgorganisaties zouden hun planorganisatie moeten bemensen met professionals die daartoe zijn opgeleid. “Zodat het planningsproces objectiever aangevlogen wordt en de pijnpunten bloot komen te liggen. Dan kun je er een oplossing voor zoeken.”

Clusteren voor grotere contracten

De zorg worstelt daarmee. Net als met het aanbieden van grotere contracten aan medewerkers – een andere oplossing voor het nijpende personeelstekort. Door het zorgstelsel en het verder minimaliseren van de langdurige zorg is het lastig om (jonge) medewerkers grotere contracten te garanderen. “Maar het is wel mogelijk. Door het combineren van verschillende ‘producten’ bijvoorbeeld”, vertelt de manager Capaciteit, Planning en Beheer. “Daar zijn zorgorganisaties echter terughoudend in. In de langdurige zorg is het namelijk zo dat je intramuraal werkt of in de wijk. Terwijl iedereen wordt opgeleid voor de zorg.”

Op weg naar aantrekkelijk werkgeverschap

De bewustwording dat werkgevers over die denkbeeldige muren heen moeten gaan kijken groeit, weet Remco. En dat is interessant voor met name jonge medewerkers. “Ja, dan moet je gaan kijken hoe je die mensen goed toerust om te wisselen tussen de wijkverpleging en intramuraal. En hoe je kunt voorkomen dat de zorgvrager nog meer verschillende gezichten ziet. Maar in de sector zien wij dat zorgorganisaties hier niet meer aan ontkomen.”

Het maakt clusteren, hoe lastig ook, tot een van de routes op weg naar aantrekkelijk werkgeverschap. En daarmee een van de oplossingen voor het personeelsprobleem in de zorg.”