Skip to content
Terug naar kennisbank

Visionair, interview met schrijver Roger Boersma

Roger Boersma is in het dagelijks leven strateeg en conceptontwikkelaar bij AAG en sinds kort mag hij zich ook schrijver noemen. Dit jaar is namelijk zijn boek De Nuchtere Visionair verschenen. Waarom heeft hij dit boek geschreven, vanwaar deze titel en voor wie is dit boek een ‘must read’? Dat en nog veel meer lees je in dit boeiende interview met Roger.

Wat was de aanleiding voor je om dit boek te schrijven?

Ik merk dat steeds meer zorgorganisaties het thema Innovatie op de agenda hebben staan maar heel vaak weten organisaties niet zo goed hoe ze daarmee om moeten gaan. Het idee van het boek is dan ook om handvatten aan te reiken om tot vernieuwing te komen.

Heb je eerder een boek geschreven? 

Het laatste boek dat ik heb geschreven was mijn afstudeerscriptie voor de TU Eindhoven. Mijn scriptie heette ‘Revising Spaces of Enclosure’ en het betrof een architectuurstudie die gericht was op de herontwikkeling van institutionele bouwwerken in de stad. En hoe je die weer onderdeel kan laten uitmaken van de maatschappij. In 2015 heb ik hier ook mee op de Dutch Design Week gestaan. Daarna wilde ik voorlopig geen vervolg. Maar op een gegeven moment is er toch wel weer ruimte ontstaan en had ik een interessant onderwerp waar ik over wilde gaan schrijven.

Hoe vond je het om dit boek te schrijven?

Ik vond het leuk om te doen maar ook pittig op sommige momenten want je dwingt jezelf om je gedachten te ordenen en alles in een breder perspectief te zien. Op een gegeven moment wil je ook verbanden gaan leggen. Het was voor mij ook een heel leerproces.

Waar liep je tijdens het schrijven tegenaan? 

Het kostte meer tijd dan gedacht. Naast mijn bestaande projecten, was het wel lastig om soms de ruimte te vinden om aan het boek te werken. Je wordt ook blind voor de tekst op een gegeven moment. Je zit zelf dan zo in de materie dat het lastig is om uit te zoomen en te letten op de schrijfstijl. Ik was blij met de input van de verschillende meelezers.

Kun je de titel, de Nuchtere Visionair verklaren?

De titel is gelinkt aan AAG zelf. AAG is al 60 jaar actief in de zorgwereld. We zijn bekend als een club die gedegen advies geeft en een visie heeft. Geen club die het van de daken schreeuwt. We noemen onszelf dan af en toe ook wel de Nuchtere Visionair. Daar komt de titel dan ook vandaan. Maar de titel heeft ook een dubbele betekenis: de gedachte is dat de lezer door het lezen van dit boek ook zelf een nuchtere visie op de zorg kan gaan ontwikkelen.

Het boek gaat over innoveren in de zorg. Hoe neem je de lezer hierin mee?

Het boek is opgebouwd in 4 delen. Het gaat over een stuk geschiedenis, over de pandemie-de coronaperiode, een aantal hedendaagse trends en een toekomstverkenning. Elk deel is er bewust ingezet.

  1. De geschiedenis helpt om uit te zoomen en om vandaag de dag in een wat breder perspectief te plaatsen. Dan wordt het ook wat makkelijker om het ‘nu’ los te laten. Je ziet vaak dat mensen vastzitten in hun eigen werk.
  2. De coronaperiode; zo’n crisis zet enorm veel druk op het bestaande zorgstelsel en dat laat ook heel goed zien waar het eigenlijk knelt. Wat zijn mogelijk punten die vernieuwt of verbetert kunnen worden?
  3. De hedendaagse trends brengen innovatie wat dichterbij, die maken het tastbaar. Zodat mensen die niet zo bekend zijn met deze materie er wellicht ook echt wat mee kunnen.
  4. De toekomstverkenning  kan helpen om een context te schetsen waarbinnen mensen zelf kunnen gaan vernieuwen. Als ze zich afvragen waar staat mijn organisatie nou in 2040 dan kunnen zij dat deel in het boek raadplegen.

Dus zo is het boek opgebouwd en elk deel eindigt met 10 lessen. Zodat je van ieder deel een samenvatting hebt en je makkelijk onderwerpen kunt terugvinden.

Je hebt het boek geschreven in coronatijd. De zorg kwam toen ook in een heel ander daglicht te staan. Heb je hier in het boek ook aandacht aan besteed?

Ik ben in 2019 gestart met het boek. Eerst heb ik mij op het geschiedenisdeel gericht en in 2020 ben ik  verder gegaan met het boek. We wilden het boek eerder uitbrengen maar door corona is daarmee gewacht. Dit heeft er wel in geresulteerd dat er een hoofdstuk aan de coronapandemie in het boek is opgenomen.

In het boek vind je ook een essay over de coronapandemie. Daar worden een aantal leerpunten naar voren gehaald. De pandemie heeft naar mijn mening heel goed laten zien dat ons huidige zorgstelsel heel erg gericht is op veiligheid en dat we dat wellicht ook wel boven liefde, plezier en geluk hebben geplaatst. En ik denk dat het nu aan ons om de uitdaging aan te gaan of dat dit ook zo moet blijven. Of mag er meer ruimte zijn voor dit soort zaken? En dan bedoel ik dat niet alles is gericht op risicovermijdende situaties. Maar dat je risico’s ook bespreekbaar kan maken. Bijvoorbeeld dat als je wat ouder bent, dat het een bewuste keuze kan zijn om iedere avond een wijntje te drinken of dat je het lekker vindt om iedere woensdag een kroket te eten. Daar moet over gesproken kunnen worden. Als je nu naar het zorgstelsel kijkt dan zie je toch vaak dat het de andere kant op is gericht. Over overlijden mag je bijna niet spreken, dat komt niet voor in het woordenboek van een medisch arts. Alles is erop gericht om juist overlijden te voorkomen.

Wat ik ook nog interessant vond: door corona stond alles even stil, het ging in ieder geval wat langzamer. En het viel mij op in mijn omgeving dat het ook veel mensen goed heeft gedaan. Zeker in het begin. En dat je je dus ook zou kunnen afvragen moet alles wel zo snel gaan. Bij ons is succes en geluk verbonden aan meer en beter. Maar is dit eigenlijk wel zo? Uiteindelijk gaat het om de magic mix van chemische stofjes in je hersenen die bepaalt of je gelukkig bent.

Welke innovaties in de zorg vind je zelf heel opvallend, kun je een tipje van de sluier oplichten?

Wat ik wel leuk vond om te ontdekken was dat de mens van nature heel erg geneigd is om dingen te willen sturen en te willen beheersen. Daardoor wordt alles in hokjes gestopt en daaruit ontstaan dan weer kleinere hokjes. Dat is iets dat in de zorg ook is gebeurd. En daardoor is er een soort micromanagement ontstaan. Op een gegeven moment verlies je dan de samenhang der dingen uit het oog. Je slaat de ziel er een beetje uit. Wat je op dit moment ziet is dat veel meer organisaties dit ook inzien en dat ze weer meer ruimte gaan maken voor de zorg. Dan zie je dat er afgestapt wordt van het micromanagement en dat er bijvoorbeeld op wijkniveau naar vraagstukken wordt gekeken. En dat het niet meer gaat om losse doelgroepen maar dat mensen inzien, oh wacht dat zijn buren van elkaar, dus misschien kunnen die ook bepaalde dingen met elkaar delen. Zo worden financieringen gebundeld of huisvesting. Dat vind ik een mooie beweging om te zien.

De andere beweging die ik erg leuk vind is de wat meer holistische beweging. Dit houdt in dat we op een bredere manier naar vraagstukken gaan kijken. We zoomen uit en dan zie je dus bijvoorbeeld dat als je investeert in goede voeding en drinken dat dit aan de voorkant misschien wel een paar tientjes extra kost maar dat je dan bijvoorbeeld de hersteltijd na een operatie in een ziekenhuis kunt inkorten tot soms wel anderhalve dag. Dat scheelt enorm veel in de zorgkosten.

Een ander voorbeeld is van Sociaal Hospitaal. Je hebt best veel probleemgezinnen in Nederland die in de schuldsanering zitten. Dit doet natuurlijk wat met je psychische gemoedstoestand. Deze mensen lopen ook heel vaak bij een psycholoog omdat ze ondersteuning nodig hebben. Maar dit verandert vaak niet de situatie. Vaak kost zo’n traject tienduizenden euro’s per jaar aan hulpverlening. En als je dan kijkt naar om wat voor schuld het gaat, zo’n 30 tot 50.000 euro, dan kun je juist door wat meer uit te zoomen tot de conclusie komen dat dit nergens meer op slaat. We kunnen beter die 50.000 euro afkopen en dan gaan we die meneer of mevrouw helpen met hoe je je huishoudboekje in orde houdt. Door het zo op te lossen, is dit uiteindelijk goedkoper en ook veel fijner voor de persoon in kwestie.

Je hebt het over lessen en inzichten in het boek. Wat was voor jou een belangrijke les/inzicht?

Dat de zorgwereld drastisch moet veranderen, dat is voor niemand nieuw. Maar wat voor mij op een gegeven moment wel een inzicht was, is dat de opgave voor de zorgorganisaties vooral is dat ze moeten veranderen van een organisatie die voor de juiste zorg zorgt naar een organisatie die ervoor zorgt dat de juiste zorg kan worden verleend. Daar zit maar 1 woordje verschil in namelijk; voor of dat maar het is een wereld van verschil. Zorgorganisaties zijn van nature gewend om zorg over te nemen en dat komt ook vanuit de verzorgingsstaat die we met elkaar hebben opgesteld maar dit kan straks niet meer gezien de arbeidsproblematiek en de vergrijzing. Eigenlijk moeten die zorgorganisaties ervoor gaan zorgen dat de zorg wordt verleend en dat vraagt veel meer samenwerking met het netwerk. Als zorgorganisatie word je een soort community manager en de zorgmedewerker wordt een leefcoach, die een spin in het web is van het netwerk van de bewoner. Dus dat vraagt ook om hele andere vaardigheden, dan moet je veel meer agogische kennis ter beschikking hebben en gaat het veel minder om het zelf verlenen van zorg. Ik vond dit zelf een mooi inzicht en dit kan een mooi uitgangspunt zijn voor vernieuwing. Dus als organisaties dat voor ogen hebben van o ja dat is de verandering die we met elkaar moeten doormaken dan kun je daar ook gericht je vernieuwing op afstemmen.

Voor wie heb je het boek geschreven?

Dit boek is vooral gericht op bestuurders of beleidsmakers en ook innovators, mensen die met vernieuwing bezig zijn, maar het kan in principe gelezen worden door iedereen die het interessant vindt om te weten te komen wat er in de zorgsector speelt en waar het mogelijk heen gaat.

Wat wil je de lezer meegeven met het boek?

Doel is om de lezer op een andere manier naar zijn of haar uitdagingen in de zorg te laten kijken. Het zou heel mooi zijn als mensen zouden zeggen; dankzij jouw boek is het mij gelukt om meer out of the box naar mijn eigen situatie te kijken. En met behulp van de richtingen die je hebt meegegeven heb je ons een interessante hoek op gestuurd. Ook beschrijven we 2 eigen referentieprojecten in het boek waar we erg trots op zijn: De Brédyk (GGZ Friesland) en Hart van Hoge Vucht (Surplus). Ik hoop dat deze projecten de lezer ook inspireren.

Hoe ga je het boek onder de aandacht van de lezer brengen?

Tijdens de Vastgoed meets Facilitair dag op 16  juni is er een officiële boekpresentatie. Dan geef ik ook wat meer uitleg over de inhoud van het boek. En we gaan op een interactieve manier aan de slag met het boek. Tijdens de dag worden een aantal thema’s uit het boek besproken. We gaan dan in kleine groepjes uiteen en dan kunnen de deelnemers met AAG-collega’s erover sparren. Zo gaat het ook echt leven en kunnen ze het samen met AAG eigen maken.

Het boek wordt ook uitgereikt tijdens het Tijd voor Toekomst event op 18 mei. Gericht op bestuurders. Daarna zal het boek ook op aanvraag beschikbaar zijn via de AAG-website voor bestuurders, beleidsmakers en innovators in de zorg.

Hoe kan een geïnteresseerde een exemplaar van het boek bemachtigen?

De doelgroep kan het boek via de website bestellen.

Smaakt het naar meer? Kunnen we nog meer boeken van jouw hand verwachten? 

Wellicht in de toekomst. Het lijkt mij heel gaaf om samen met een aantal zorgorganisaties zo’n toekomstscenario uit te werken. Dat je ook echt die verandering in beweging kan gaan zetten.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws uit jouw vakgebied? Meld je aan voor onze nieuwsbrief!

Aanmelden

Deel dit bericht:

Contact en vragen

We vertellen veel. Niet gek, want we hebben ook veel te bieden. Heb je een specifieke vraag? Neem dan contact met ons op. We helpen je graag!

Contact

Ontdek meer over AAG

Bekijk onze expertises en klantcases of lees meer over ons!

Onze expertises

Betere zorg begint met een goede basis. Benieuwd hoe we zorgorganisaties daarbij helpen?

Ja, zeker!

Klantcases

Hoe we andere zorgorganisaties hebben geholpen om de zorg beter te maken?

Laat je inspireren!

Wij van AAG

We helpen zorgorganisaties om hun bedrijfskundige processen te verbeteren.

Vertel me meer
Search