Strategische positionering in de zorg: kiezen voor verbinding in het netwerk

Van solist naar knooppunt

De overheid zet in op het verminderen van regeldruk, het beter benutten van technologie en het versterken van samenwerking tussen domeinen. Zorg en welzijn worden steeds minder als gescheiden werelden gezien, maar als complementaire krachten die samen maatschappelijke opgaven aanpakken. Zorgorganisaties zijn steeds minder vaak solistische aanbieders van zorg en steeds vaker knooppunten in een netwerk van ondersteuning, welzijn, wonen en informele zorg. De beweging van zorg naar gezondheid vraagt om een andere rol in de keten: niet alleen leveren, maar ook verbinden, regisseren en faciliteren. Dit vraagt om keuzes ten aanzien van strategische positionering: welke rol neem je in binnen het netwerk? En hoe maak je die rol zichtbaar en voelbaar voor cliënten, professionals en partners?

Fysieke positionering: aanwezig zijn waar het telt

Strategische positionering is ook letterlijk: waar ben je aanwezig? In de wijk, het dorp, het werkgebied. Fysieke nabijheid is een krachtig middel om verbinding te maken met de gemeenschap. Denk aan wijksteunpunten, co-locaties met welzijnsorganisaties of het delen van ruimtes met huisartsen en buurtinitiatieven. Veel zorgorganisaties zetten de deuren van de klassieke verpleeghuizen open. Niet alleen voor de eigen bewoners, maar juist ook om ‘de buurt naar binnen te halen’. Juist deze vormen van aanwezigheid maken de organisatie zichtbaar en toegankelijk – niet alleen voor cliënten of bewoners, maar ook voor samenwerkingspartners.

Welke rol en functie het vastgoed daarbij heeft, kan het verschil maken voor de positie van de zorgorganisatie in het werkgebied. De keuzes die hieraan ten grondslag liggen, kennen verschillende invloeden en werken daarom overal anders in de uitkomst. Zo geeft allereerst de (zorg)visie van de organisatie een belangrijke kijk op zaken, maar ook de omgeving waarin zij acteren. Zoals de wijze waarop regionale samenwerking is georganiseerd en wat de lokale woonzorgvisie van een gemeente zegt. Acteren we binnen een grootstedelijk gebied, of hebben we juist een werkgebied met kleine dorpskernen? En wat zegt onze marktpositie: hebben we veel ‘con-collega’s’ of een monopolistische positie? Maar natuurlijk hebben ook de lokale kleuring van de wijken, de sociaaleconomische context, de demografische samenstelling en zelfs de stedenbouwkundige opzet van de wijk invloed op de manier waarop je handelt.

Positionering als maatschappelijke belofte

Strategische positionering is meer dan een marketingkeuze. Het is een maatschappelijke belofte. Een zorgorganisatie die zich positioneert als specialist in een bepaalde doelgroep, als verbinder in de wijk of als regisseur van ketenzorg, maakt duidelijk waar zij voor staat – en waar niet. Dat vraagt om lef: kiezen is ook uitsluiten. Maar juist door te kiezen, wordt de organisatie herkenbaar, relevant en betekenisvol.

Netwerkbenadering als strategisch kompas

De netwerkbenadering biedt een strategisch kompas. Het dwingt organisaties om niet alleen naar binnen te kijken, maar juist naar buiten: naar de partners, de wijk en de keten. Het vraagt om het bouwen van relaties, het delen van kennis en het gezamenlijk leren en ontwikkelen. Een strategisch vastgoedplan met expliciete aandacht voor strategische positionering kan veel houvast bieden om inzicht te krijgen in deze invloeden en de impact ervan door te vertalen naar de fysieke aanwezigheid van de zorg. Het vastgoed dient daarbij als middel om de ambities te vertalen, niet als doel op zich. Het kan dus ook nodig zijn om hiervoor partners, zoals corporaties, te betrekken.

Conclusie: positioneren is verbinden

Strategische positionering in de zorg is geen eindpunt, maar een proces. Een proces van verbinden, kiezen en zichtbaar maken. In een tijd waarin de zorg onder druk staat en samenwerking essentieel is, biedt positionering de kans om als organisatie richting te geven aan je maatschappelijke rol. Niet alleen door te zeggen wat je doet, maar vooral door te laten zien waar je bent, met wie je samenwerkt en wat je toevoegt aan het geheel.

Uitgedaagd worden op dit thema? Onze collega’s van team strategie denken graag met je mee!