Opiniestuk op rapport “Sturing op kwaliteit en betaalbaarheid zorg-ict”

Op 4 februari 2025 publiceerde de NZa het rapport ‘’Sturing op kwaliteit en betaalbaarheid zorg-ict’’ [1]. De strekking van het rapport is dat de huidige zorg-ict markt in Nederland ernstig tekortschiet in het faciliteren van kwalitatief goede, betaalbare en innovatieve ict oplossingen.

Door een combinatie van marktdominantie van een aantal ict-leveranciers, onvoldoende standaardisatie en gebrekkige kennis bij zorgaanbieders over zorg-ict stagneert de noodzakelijke digitale transformatie in de zorg. Er is een samenhangende aanpak nodig om de zorg-ict markt bij te laten dragen aan betere, efficiëntere en meer betaalbare zorg. Onderstaande vicieuze cirkel weerspiegelt het probleem.

 

In het rapport is beschreven dat een actieve overheidsrol cruciaal is als oplossing van het probleem. Maar wat kan je als zorgaanbieder hier zelf aan doen? We beschrijven hieronder een aantal maatregelen.

Maatregelen voor kwalitatieve, innovatieve en meer betaalbare ICT oplossingen voor zorgaanbieders

1. Versimpel het ICT landschap zo veel als mogelijk.
   1. Probleem; Bij sommige zorgaanbieders is het aantal applicaties in het ICT landschap door de jaren heen onbewust gegroeid om voor ieder ‘ict-probleem’ een ‘ict-oplossing’ te vinden. Dit kan een punt bereiken dat niemand in de zorgorganisatie meer een totaal overzicht heeft van het ICT landschap en niemand nog weet met welke bedoeling het huidige ICT landschap is ontstaan.
   2. Oplossing; Door technologische ontwikkelingen zijn sommige applicaties wellicht overbodig geworden en/of kunnen hun functionaliteit(en) worden ondergebracht in andere bestaande applicaties, die dat inmiddels ook ondersteunen. Wie pakt in zo’n situatie de bezem op? Dat is niet simpel, omdat medewerkers vaak geen tijd of benodigde kennis hebben voor een dergelijke analyse.
   3. Effect; Een versimpeling van het applicatielandschap leidt tot lagere licentiekosten wanneer één of meerdere applicaties worden uitgefaseerd en kan tevens tot een hogere kwaliteit leiden, omdat versimpeling vaak leidt tot een lagere foutkans van onjuiste datavastlegging en -uitwisseling.
2. Zorg voor passende zorg-ict kennis bij medewerkers
   1. Probleem; Door onvoldoende kennis van zorg-ict bij medewerkers met zorg-ict in hun portefeuille, worden kansen gemist om samen met ICT leveranciers tot meer standaardisatie en gegevensuitwisseling te komen.
   2. Oplossing; Medewerkers met zorg-ict in hun portefeuille kunnen op verschillende manieren aan meer kennis komen. Dit kan worden bereikt door het bezoeken van beurzen (bijvoorbeeld de jaarlijkse Zorg & ICT beurs in Utrecht), opleidingen (bijvoorbeeld bij de ICT & health academy) en via allianties met andere zorgorganisaties (zodat onderling kennis en ervaring op het gebied van zorg-ict uitgewisseld kunnen worden).
   3. Effect; Meer kennis over zorg-ict leidt indirect tot meer standaardisatie en betere gegevensuitwisseling, wat weer bijdraagt aan een versimpeling van het ICT applicatielandschap (zie punt 1).
3. Verbind data, proces en systeem aan medewerkers
   1. Probleem; Onvoldoende verbinding tussen data, proces en systeem aan medewerkers is een gemiste kans voor de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg. Onvoldoende verbinding kan bijvoorbeeld leiden tot onnodige dubbele vastlegging van data of juist tot het niet/onvolledig vastleggen ervan.
      1. Dubbele vastlegging kan zijn ontstaan doordat dezelfde data in verschillende applicaties wordt vastgelegd, zonder dat er een koppeling is voor de gegevensuitwisseling.
      2. Het niet/onvolledig vastleggen van benodigde data kan zijn veroorzaakt doordat er geen (expliciete) uitvoerende functie is benoemd binnen de AO/IC. Het kan ook zijn dat er nog geen applicatie en/of (ingerichte) functionaliteit is waar de benodigde data (volledig) in vastgelegd kan worden.
   2. Oplossing; Het verbinden van data, proces en systeem aan medewerkers kan worden uitgevoerd via de volgende stappen:
      • Stap 1: Breng de benodigde data in kaart voor de zorg- en administratieve processen
      • Stap 2: Breng de benodigde applicaties in kaart waar de benodigde data in moet worden vastgelegd
      • Stap 3: Inventariseer welke medewerkerfunctie verantwoordelijk is voor de vastlegging van de benodigde data
      • Stap 4: Beschrijf het proces voor de vastlegging van de benodigde data in een AO/IC
   3. Effect; De juiste verbinding zorgt indirect voor betere gegevensuitwisseling en meer standaardisatie, doordat er beter aangegeven kan worden aan ICT leveranciers aan welke eisen en wensen hun software dient te voldoen. Een inventarisatie maakt tevens direct inzichtelijk waar eventuele hiaten zitten, die vervolgens met de juiste maatregelen weggenomen kunnen worden.

Ondersteuning vanuit AAG

Vanuit AAG ondersteunen we zorgorganisaties bij het realiseren van kwalitatieve, innovatieve en betaalbare ICT oplossingen op verschillende manieren. Hieronder een aantal voorbeelden:

1. Inventarisatie van het ICT applicatielandschap en advies bij het versimpelen ervan.
2. Het opzetten van een AO/IC. We bieden ook een workshop aan voor zorgorganisaties, zodat er zelfstandig aan de slag gegaan kan worden met het opzetten ervan [2].
3. Inventarisatie van de datakwaliteit en advies bij het verbeteren ervan.
4. Het verbeteren van de datakwaliteit, door de aanbevelingen van het advies te implementeren (zie punt 3).
5. Het leveren van specialistische kennis bij het beheer en het gebruik van de volgende applicaties [3]:
   1. ECD (ONS en Pluriform Zorg)
   2. Finance en HR (AFAS, VISMA en Exact)
   3. Roostering en planning (InPlanning, SDB planning, Ortec en Monaco)

Hulp nodig?

Heeft u een vraag en bent u benieuwd wat AAG voor u kan betekenen bij het realiseren van kwalitatieve, innovatieve en betaalbare ICT oplossingen voor uw zorgorganisatie? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

[1] Bron: Sturing op kwaliteit en betaalbaarheid zorg-ict – Nederlandse Zorgautoriteit

[2] Meer informatie: Een AO/IC plan? Hoe en waarom stel je dat op? – AAG

[3] Meer informatie: Functioneel beheer bij zorgorganisaties